Toprak Analizi

Toprak Analizi

Toprak analizi; bir toprağın bitki besin elementleri verme gücü veya potansiyelinin belirlenmesinde kullanılan kimyasal bir yöntemdir. Toprağın verimlilik durumunun değerlendirilmesi ya da ölçülmesinde biyolojik yöntemlerin bazı üstün yönleri mevcuttur. Bununla birlikte, bu tür yöntemler çok uzun zaman almakta ve bu nedenle kısa zaman içerisinde fazla sayıda toprak çeşitleri ile çalışma imkânı bulunmamaktadır. Kimyasal toprak analizleri ise çok daha hızlıdır. Bitki analizlerine göre üstün tarafı ise bitki ekilmeden veya dikilmeden kısa bir süre önce toprakta ihtiyaç duyulacak yarayışlı besin elementi miktarı ve çeşidinin ölçülebilmesidir.

Diğer taraftan, toprak analizleri tekniğinde hiçbir zaman toprakta bulunan besin elementlerinin toplam miktarlarının belirlenmesi öngörülmez. Çünkü topraktaki bir besin elementinin tümü bitkiye yarayışlı olmayıp besin elementlerinin yarayışlılığını etkileyen pek çok etmen vardır ve bu etkiler zaman içerisinde değişebilmektedir.

Toprakta alınabilir halde bulunduğunu düşündüğümüz herhangi bir besin elementinin tüm bitkiler için aynı oranda alınabilir olması da mümkün değildir. Bu nedenle, toprağın toplam elementel analizleri, bitkilerin besin gereksinimi ya da toprağın besin sağlama gücü yönünden çoğu zaman kesin bir ölçü olamaz. Tüm bunlara rağmen, yapılacak analizler ile herhangi bir besin elementinin toprakta bulunan alınabilir (bitkilere yarayışlı) miktarını ‘düşük’, ‘orta’, ‘yüksek’ şeklinde ifade etmek mümkündür.

Yalnız rakamlara dayanarak düşük toprak verimliliğinin yalnız bitki besin elementi noksanlığından ileri geldiğini söylemek de imkânsızdır. Aynı şey kritik düzeyin tayini için de geçerlidir. Kritik düzeyin üstünde ilave gübre uygulanması verimde fazla artış sağlamayacaktır.

Verim artışı diğer birçok faktöre ve özellikle topraklarla ilgili olan toprak yapısı ve bünyesine bağlıdır. Böylece toprak analiz rakamlarını kullanırken uygulanacak gübre miktan, toprağın sınıfına ve tipine göre önerilmelidir.

Bitki besin elementlerinin alınabilirliliği ile ilgili diğer bir önemli husus, bitkiler arasındaki besin elementi isteğinin farklı oluşudur. Besin elementi isteği fazla olan bitkiler toprakta alınabilir besin elementlerini çok fazla miktarda isterler. Yüksek azot düzeylerinin uygulandığı koşullarda bu daha da geçerli olmaktadır.

Bitki besin elementlerinin almabilirliği, bitki ve toprak ilişkilerine, örneğin toprak rutubetine ve kök gelişimine de bağlıdır. Örneğin, mevsimsel farklılıklar nedeniyle toprak analiz sonuçları kendiliğinden tamamen güvenilir bilgi sağlayamazlar.

Toprak örneğinin birkaç yıl boyunca düzenli bir şekilde alınması ile toprak analizleri, toprağın verimlilik durumunu gerçeğe yakın gösterebilir. Bundan sonra alınabilir bitki besin elementlerinin kapsamındaki düşüş veya yükseliş kaydedilerek toprağın verimlilik kurvesi tespit edilebilir.